De bergingen achter de muur (aan de Zwart Janstraat-zijde) zijn allemaal verkocht. Er zijn geen bergingen meer te koop/beschikbaar. 

Poortgebouwen & Administratiegebouw

De twee poortgebouwen die rechts en links van de groene toegangspoort staan, dienden als ‘toegangssluis’ voor personeel, bewakers, advocaten en bezoekers. Iedereen moest zich melden in deze gebouwen voordat ze de Noordsingel gevangenis mochten toetreden. In het administratiegebouw werden de gedetineerden ingeschreven, waren er plekken waar bezoekers en gedetineerden elkaar konden zien en konden de gedetineerden in gesprek met hun advocaat. Uiteraard bevonden zich daar de kantoren vanr de stafmedewerkers en enkele vergaderzalen. Via een speciale gang kon de gevangenisdirecteur binnendoor zijn woning betreden.

De vrouwengevangenis, een wereld op zich

Tot 1978 was de vrouwenvleugel van Penitentiaire Instelling Rotterdam, in de volksmond ‘De Noordsingel’ genoemd, het domein van de vrouwen. In dat jaar werden de vrouwen overgeplaatst naar de Penitentiaire Inrichting Amsterdam Over-Amstel, beter bekend als de Bijlmerbajes.

 Gezicht naar de muur

Die vrouwenvleugel was een wereld op zich. De vrouwelijke gedetineerden mochten niet in contact komen met mannen. Ze mochten ze zelfs niet zien of aankijken. Kwam er om wat voor reden dan ook toch een manspersoon op de D-vleugel en dreigden de vrouwelijke gedetineerden hem tegen te komen, dan moesten zij met hun gezicht naar de muur gaan staan. De vrouwelijke bewaarders waren gekleed in uniformen die sterk leken op verpleegstersuniformen. Zij kwamen nooit op de mannenafdeling, er was zelfs een aparte ingang voor de vrouwenvleugel.

 Kinderen op cel

Op de vrouwenafdeling zaten ongeveer vijftig gedetineerden. Een klein aantal van hen zat voor hele lange tijd vast, omdat ze voor moord waren veroordeeld. Over het algemeen werkten de dames de hele dag: in de wasserij, de linnenkamer, het naaiatelier, ze maakten schoon, onderhielden de tuin of werkten gewoon op cel. De ‘Vrouwentuin’ was afgeschermd van de plaats en de tuin waar de mannen konden luchten. Het was een oase van rust voorzien van een prachtige mozaïekvloer en veel bomen die in het voorjaar in volle bloei stonden. Het kwam ook wel eens voor dat de vrouwen hun kinderen op cel bij zich hadden. Dat mocht tot de kinderen negen à tien maanden oud waren. De kleintjes kwamen trouwens niets tekort. De vrouwelijke bewaarders zorgden goed voor ze, gingen soms zelfs met ze wandelen en gaven ze kleertjes. Natuurlijk gebeurde het ook wel eens dat een gedetineerde zwanger was op het moment dat ze in De Noordsingel kwam. Dan werd ze onder toezicht van een zuster, of als die er niet was een vrouwelijke bewaarder, naar de Vrouwenkliniek op de Bergweg gebracht om daar te bevallen. Vanzelfsprekend stond de gedetineerde de tijd dat zij in de kliniek verbleef, onder strenge bewaking.

 Geen contact tijdens het bezoekuur

Eens in de week was het bezoekuur. Dan zat de gedetineerde aan de ene kant van de tafel en haar bezoek aan de andere kant. De bewaarder zat daar tussenin en zorgde ervoor dat de gedetineerde en het bezoek elkaar niet aanraakten, ook niet met hun voeten. Bewaarders konden zo ook alle gesprekken volgen. De buitenlandse gedetineerden moesten Nederlands spreken.

 Iets meenemen? Dan wel terugbrengen!

De sfeer op de vrouwenvleugel was bijzonder, de band tussen de gedetineerden en de bewaarders was over het algemeen goed. Er heerste een vorm van solidariteit. De bewaarders leerden hen bijvoorbeeld voor hun kind zorgen. Ook gingen bewaarders, met toestemming vanzelfsprekend, wel eens met gedetineerden naar de stad. En als dan bij terugkomst in de gevangenis bleek dat de dame in kwestie toch weer in haar oude rol was vervallen en ongemerkt iets had ‘meegenomen’, dan zorgden de bewaarders ervoor dat ze dat de volgende keer weer netjes terugbracht. Zo werden de dames stap voor stap klaargestoomd voor een terugkeer in de maatschappij.

 Vertrek viel zwaar

Het vertrek van de dames uit De Noordsingel viel zowel de gedetineerden als de vrouwelijke bewaarders zwaar. Niet zo gek dus dat een aantal bewaarders in de Bijlmerbajes aan de slag ging om zo bij ‘hun’ gedetineerden te kunnen blijven.

De Strafgevangenis (1872)

De Noordsingel is één van de oudste justitiële complexen van Nederland. Het bestaat uit twee gebouwen: de Strafgevangenis en het Gerechtsgebouw. De Strafgevangenis werd in 1872 in gebruik genomen. Het was de eerste gevangenis in Nederland met eenpersoons cellen. Gevangenisarchitect Allard C. Pierson baseerde het stervormige ontwerp, met vier cellenvleugels, een administratievleugel en een centrale negenkantige kern, op de Berlijnse gevangenis. Met de bouw werd echter pas begonnen na zijn dood, in 1870, zodat zijn opvolger, Johan Frederik Metzelaar, het project moest afmaken.

Panopticum

De vleugelgevangenis bood ruimte aan in totaal 340 cellen, verdeeld over vier vleugels van elk drie verdiepingen hoog. Vanuit de kern, het zogenaamde panopticum, waren alle cellenvleugels te overzien. Er waren drie vleugels voor mannen en één voor vrouwen. Elke cel is 2,50 meter breed en 4 meter lang en was voorzien van een tralievenster, stromend water, centrale verwarming en een toilet. Bovendien had elke vleugel een eigen wandelplaats. In 1913 werd in de gevangenis elektriciteit aangelegd.

Kapel, directievilla's, cipierswoningen

Verder beschikte het complex over een ziekenafdeling en een kapel, de eerste 'cellulaire' gevangeniskerk die in Nederland gebouwd werd. Dit betekent dat gedetineerden de kerkdiensten in afzonderlijke hokken bijwoonden. Voor de directeur, de adjunct-directeur en de gevangenisarts werden twee directievilla's gebouwd, pal aan de Noordsingel. De cipierswoningen werden strategisch op de noord- en oosthoek van het terrein gezet.

Het Gerechtsgebouw (1899)

Oorspronkelijk lag de Strafgevangenis in een kaal polderlandschap, maar inmiddels is het complex volledig ingebouwd door de stad. Dat begon in 1899 met de realisatie van het Gerechtsgebouw met Notarieel Archief, pal aan de voorzijde van de vleugelgevangenis. Het gebouw werd ontworpen door Willem Cornelis Metzelaar, die net als zijn vader beroemd is geworden als rijksarchitect van karakteristieke koepelgevangenissen en gerechtsgebouwen. Het Rotterdamse Gerechtsgebouw wordt als het beste werk van Metzelaar beschouwd en is een goed voorbeeld van de negentiende-eeuwse overheidsarchitectuur. Tot 1996 zetelde hier de arrondissementsrechtbank en het kantongerecht. Sinds 1998 heeft het de status van rijksmonument.

Neorenaissancestijl

Het Gerechtsgebouw heeft aan de voorkant een onderdoorgang die leidt naar een binnenplaats met twee entrees. Links was de arrondissementsrechtbank gehuisvest, rechts het kantongerecht. Het gebouw is in neorenaissancestijl vormgegeven en heeft een symmetrische gevel met decoratief metselwerk van gele baksteen met accenten in rode baksteen en natuursteen. De gevel is voorzien van gemetselde pilasters met gebeeldhouwde voetstukken en kapitelen. Er zijn houten kozijnen toegepast en ijzeren lateien, die in het zicht gelaten zijn. Onder de daklijst zijn plaquettes aangebracht met de namen van de gemeenten die in 1900 tot het arrondissement behoorden en met de namen van vooraanstaande rechtsgeleerden. Op de timpaan boven de poort zijn beelden van Vrouwe Justitia, een wijze en een smekeling aangebracht, ontworpen door A.W.M. Odé.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens het Duitse bombardement op Rotterdam in 1940 werd vleugel A van de Strafgevangenis volledig verwoest. Hierbij kwamen 44 mensen om het leven en ook andere delen van het complex raakten ernstig beschadigd. Daarnaast werd in 1941 het Gerechtsgebouw zwaar getroffen door een neerstortende Britse bommenwerper. De bemanning had het toestel zo weten te manoeuvreren dat het niet op de huizen terecht kwam, maar in de Noordsingel. Nog tijdens de oorlog werd dit gerepareerd.

Na de oorlog

In 1953 werd het cellulaire stelsel afgeschaft en de Strafgevangenis om die reden afgekeurd. Na een aantal verbouwingen kon het wel gebruikt worden als huis van bewaring. Daarom werd het vanaf toen aangeduid als Huis van Bewaring II, om verwarring te voorkomen met het oorspronkelijke Huis van Bewaring uit 1900. In 1956 verhuisde het kantongerecht uit het Gerechtsgebouw, maar de ruimteproblemen van de rechtbank bleven. Uitbreiding aan de Noordsingel was niet mogelijk. Daarom is de rechtbank sinds 1996 gevestigd in het nieuwe gebouw de Wilhelminahof op de Kop van Zuid. Het Gerechtsgebouw heeft sindsdien onderdak geboden aan diverse kantoren, organisaties en onderwijsinstellingen. De Strafgevangenis is tot oktober 2012 in gebruik gebleven als penitentiaire inrichting.

Als je een woning koopt in Tuin van Noord, wordt je automatisch lid van de Verening van Eigenaars (VvE). De Tuin van Noord is een uniek project. Tuin van Noord heeft de intentie om  alle cultuurhistorische waarde te behouden. In dit kader worden voor de woningen, de bergingen en de parkeerplaatsen  verschillende VvE's opgericht. Het gaat hierbij om het beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke buurttuin, de erfafscheidingen (heggetjes), de bergingen en de parkeerplaatsen. Je betaalt als eigenaar een VvE-bijdrage. 

Het VvE-beheer is in handen van:

Voor de directeur, de adjunct-directeur en de gevangenisarts werden twee directievilla's gebouwd, pal aan de Noordsingel. De linker villa is eind mei 2014 in gebruik genomen. De rechter villa is in 2014 verkocht aan een particuliere belegger.

Er komt een prachtige openbare buurttuin. Dit betekent dat je kunt genieten van de stilte, de zon, de bloeiende planten en de vogels in de boom. Er komt een speeltuin voor de allerkleinsten. De tuin is niet alleen toegangelijk voor jou als bewoner, maar iedereen kan hiervan komen genieten! Uiteraard is jouw eigen tuin aangrenzend aan jouw woning privéterrein. De buurttuini is opgeleverd. 

Al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw willen de bewoners van het dichtbebouwde Oude Noorden een eigen wijkpark. Toen al werd gesproken over de sluiting van het sterk verouderde gevangeniscomplex, maar door het cellentekort werd dit steeds uitgesteld. Met de realisatie van de Tuin van Noord komt deze wens eindelijk uit. De vijf meter hoge gevangenismuren worden op een aantal plekken doorbroken, waardoor de tuin van het monumentale complex open staat voor iedereen. Hier kunnen bewoners, gebruikers en omwonenden in een verscholen, intieme omgeving genieten van ruimte, groen, water en stilte.

De openbare buurttuin is opgeleverd aan de gemeente Rotterdam. De tuin is ontworpen door Quadrat. De gemeente Rotterdam is verantwoordelijk voor de onderhoud van de tuin. 

Tuin van Noord, een ontwikkeling van HD Groep Rotterdam 

Architect Fase 1, Fase 2 & Fase 3
WDJARCHITECTEN, Rotterdam 

Architect Fase 4

HD Architecten

hdarchitecten.nl

Landschapsarchitect en stedenbouwkundig bureau
Quadrat

Hoofdaannemer woningen fase 1
BAM Wonen

Hoofdaannemer Fase 2, 3 en 4

Makelaar B.O.G.
Parc Makelaars

Makelaar & Kopersbegeleiding woningen
TW3

LIGGING

De Tuin van Noord ligt middenin het Oude Noorden. Kijk op hetoudenoorden.nl voor alle informatie over wonen, uitgaan en ondernemen in deze leuke stadswijk!

BEREIKBAARHEID

Adres: Noordsingel 115 - 117, Rotterdam

Openbaar vervoer: de Noordsingelgevangenis is bereikbaar met tramlijn 4 (vanuit Centrum) en 25 (vanaf Rotterdam Centraal). Vanaf tramstation Centraal Station ben je binnen een kwartier op locatie. Plan hier je reis.

Te voet: vanaf de Coolsingel is de Noordsingelgevangenis via een wandeling van slechts 1,5 km bereikbaar.

Met de auto: vanaf Ring Rotterdam / A20 rijd je in 5 minuten naar de Noordsingel.

Alle impressies die getoond worden op deze website en woningzoeker zijn puur bedoeld ter inspiratie. De cijfers, tekeningen en impressies op deze website en woningzoeker zijn enkel bedoeld om een indruk te geven van het bouwplan en inrichting en zijn indicatief. Ze vormen geen onderdeel van de eventuele contractstukken die worden overeengekomen in het kader van het bouwplan en inrichting en er kunnen geen rechten aan ontleend worden.